Dzieje rodu Pękalskich- cz. 2

Dokumenty rodzinne - ocalić dla przyszłości

Na początku zamieszczam dane z kwerendy po aktach parafii ćmielowskiej przeprowadzone na zlecenie Jana Pękalskiego kilka lat temu za kadencji bardziej życzliwego takim badaniom proboszcza. Wiele z tych zapisów istnieje już tylko w tym dokumencie wskutek zaginięcia niektórych ksiąg urodzin, zgonów czy małżeństw o czym wspomniałem na poprzedniej stronie.

Jak widać z pobieżnego nawet przeglądania drzewa Jana Pękalskiego mamy tutaj sporo punktów zbieżnych, losy naszych rodzin krzyżują się w wielu miejscach. Nadal jednak brak odpowiedzi w kwestii wspólnego przodka-piszę o tym na stronie poprzedniej w dziale II. Nie wiadomo czy zagadkę tą uda się mi kiedykolwiek rozwiązać, ale przynajmniej będę próbował. Na stulecie urodzin mego ojca zrobiłem już bardzo dużo, ale praca genealoga nigdy się nie kończy, szczególnie gdy jest on ostatnim potomkiem w linii męskiej.
Idąc tropem tych zapisów poszukiwałem dokumentów mej rodziny. W rezultacie znajdowałem dane potwierdzające, ale także zupełnie nowe akty urodzeń. Niestety nie wszystkie są w 100% datowane, ale i tak wyjaśniają wiele zagadek ze starych zdjęć rodzinnych i zapisów z kwerendy Jana. Zacznijmy od najstarszych.

Na pierwszej pozycji mamy odnotowane urodziny 13 stycznia 1854 roku Antoniny, córki Jana Pękalskiego i Agnieszki z Ochockich. Nazwiska rodziców chrzestnych trudno odcyfrować- Benedykt Lenczewski(?). Nazwisko to występuje w aktach także w wariantach: Linczeski oraz Linczoski (str.2 kwerendy Jana). Matka chrzestna to-jak się wydaje- Agnieszka Wójcicka. Kiedy Antosia umrze dwa lata później 31 stycznia 1856 r. będzie już pełną sierotą.
Krótkie życie czeka też jej brata Sylwestra, widzimy ostatni zapis roku 1847 w LIBER NATORUM, 30 grudnia. Rodzice chrzestni: Wawrzyniec Bednarski i Julianna Zbikiewicz. To oczywisty dowód na związki rodzinne z Janem, bowiem w r. 1844 roku Tomasz Zbikiewicz ożenił się z właśnie z Julianną Ochocką ur. w r. 1827, córką Marcina i Marianny z Kucharskich. To ta sama osoba bez wątpienia.
Pozycja nr 3 w księdze urodzin z roku 1856, 2 styczeń, Marianna, córka Aleksandra Jakubowskiego i Marianny z Szałapskich. To oczywiście młodsza siostra Anieli Jakubowskiej, ur. w roku 1853. Jej ojciec chrzestny to Piotr Łukasiewicz, a matki nie mogłem odczytać: Marianna? Zostanie ona matką chrzestną Franciszka w roku 1873.
I wreszcie znany nam już Karol Pękalski, pełny akt urodzenia z r. 1850 na stronie poprzedniej. Tu widzimy, jak kolejne trzy urodzone dzieci otrzymują imię Karol lub Karolina.

Na początku Franciszek Pękalski, jego pełny akt urodzenia także na stronie poprzedniej, ale w języku rosyjskim. Tutaj natomiast w rejestrze używana była nadal łacina i ten odczyt potwierdza moje tłumaczenie z rosyjskiego.
Dalej Cecylia, siostra Franciszka urodzona 22 listopada 1880 r. Rodzice chrzestni to: Jan Jakubowski, pewnie brat Anieli oraz Anna Domisiewicz(?). Być może to Cecylia poszła do zakonu i przybrała imię Świętosława? Jej patronka św. Cecylia była męczennicą wczesnego kościoła (zm. ok r. 230 ) i jej dzień to właśnie 22 listopad. W r. 2009 wiem, że tak nie było, co opisuję dalej.
Następna Marianna to starsza siostra Cecylii ur. 23 stycznia 1876 roku, (zmarła 14.VIII 1919, akt zgonu nr 146/1919). Z tego fragmentu dowiadujemy się, że rodzicami chrzestnymi byli: Józef (l. Józefat) Ciechoński oraz Antonina Pietrzykowska. U kresu życia jej śmierć zgłosili: Marcin Granat i Franciszek Pękalski. Marianna wyszła za mąż za pochodzącego z Radomia Antoniego Milewskiego (1861-1914), z tego związku urodził się w r. 1911 Witold Milewski (zm. w r. 1985) i dlatego jesteśmy spowinowaceni z tym rodem. Witold Milewski poślubił Janinę Kończyk (1914-1998)-fotografia obok, z tego związku kilkoro dzieci i rozgałęziona rodzina. Sam Witold trafił do sierocińca przy klasztorze po śmierci matki w 1919 r. Był to sierociniec prowadzony przez braci zakonnych i założyciela zakonu sercanek wówczas biskupa Pelczara. Można przypuszczać, że siostra Świętosława starała się pomóc osieroconemu siostrzeńcowi i ulokowała go w klasztorze we wsi Miejsce Piastowe położonej na południu Polski. Ok. roku 1930 starsza siostra Bronisława zabrała Witolda z sierocińca i zawiozła go do Ćmielowa, gdzie rozpoczął on pracę w fabryce porcelany. Uczył się zawodu pod kierunkiem mego dziadka Franciszka Pękalskiego, mistrza odlewni, który był jego wujem. Bronisława natomiast wyjechała do Belgii dając początek emigracyjnej części rodziny Milewskich.
Jej przedstawiciele żyją obecnie w Ćmielowie, Łańcucie i Międzychodzie oraz właśnie w Belgii. Wiadomości te zawdzięczam kuzynce Marii Waligórskiej poznanej dzięki tej stronie w roku 2009.
Jak się wydaje Karol i Aniela mieli jeszcze syna Antoniego ur. w r. 1893, który niestety w tym samym roku zmarł. W sposób pośredni potwierdza to pismo Archiwum Państwowego w Kielcach oddział w Sandomierzu z dnia 07 maja 2001 r. Posiadają oni akt urodzenia i zgonu tego ostatniego dziecka Karola i Anieli z Jakubowskich.
W aktach parafii ćmielowskiej zabrakło aktu urodzenia Zofii Teresy Pękalskiej z dnia 12 maja 1887 roku. Jak wynika z jej aktu zgonu urodziła się ona w Nieborowie na Mazowszu. Dlaczego właśnie tam? Sprawę urodzin dzieci Karola w Nieborowie wyjaśniłem ostatecznie w r. 2009. Zofia zmarła w Ćmielowie 17 marca 1960 r. i została pochowana wraz rodzicami i siostrą Anną we wspólnym grobie. Była najmłodszą córką Karola i Anieli, Anna bowiem urodziła się rok wcześniej. Jej zgon zgłosiła Stanisława Pękalska-to była jeszcze jedna zagadka. Obecnie wiadomo, że była to siostra zakonna Świętosława-jej zdjęcia i losy zamieszczam na odrębnej podstronie jej poświęconej.
Przypuszczam, że w tym wykazie zabrakło także brata Franciszka o prawdopodobnym imieniu Stanisław ur. w roku 1870 (lub 1872), który widnieje wraz z nim na kilku fotografiach. Bracia byli do siebie bardzo podobni, ale jak na razie jedynym śladem po Stanisławie jest ta zachowana na ćmielowskim cmentarzu mogiła. Wynika z niej, że Stanisław ożenił się z Anną z Banaszków (1882-1944), ale był on raczej synem Piotra i Antoniny z Kulczugów, co wynika ze str. 3 kwerendy Jana Pękalskiego zamieszczonej wyżej.

I tak odkryłem Kazimierza- brata mego ojca Tadeusza- urodzonego w roku 1901 w dniu 2 marca, a więc 5 lat przed nim. To on jest centralną postacią na tym zdjęciu, po jego lewej stronie młodsza siostra Aniela, chłopczyk po prawej należy raczej do rodziny brata Franciszka. Pierworodny Kazimierz zmarł w wieku 5 lat, być może na jedną z banalnych chorób dzieciństwa wówczas nieuleczalnych. W sierpniu tego samego roku (7.VIII) urodził się inny Kazimierz Pękalski, syn Józefa i Julianny Zbikiewicz, brat żyjącego do dziś Jana Pękalskiego. Dwóch Kazimierzy o tym samym nazwisku los nie zawsze toleruje. Mamy takie przykłady w rodzinie-był przecież jeszcze jeden ur. w r. 1909. Ten drugi Kazimierz z gałęzi Jana ożenił się w r. 1940 z Julianną Krupą, czyli żył znacznie dłużej.
Drugi brat ojca to Jan Kazimierz (powtarza się to imię, chociaż np. w moim przypadku Kazimierz, jako drugie imię było przymusowe dla wszystkich chłopców urodzonych w roku 1944 w Warthegau), niestety zapis ten nie jest datowany. Ustaliłem to później-p. lista poniżej, rodzice chrzestni to Walerian Chodurski i Marianna Orłowska(?). I jeszcze jeden Kazimierz ur. w roku 1904, zmarł w r. 1958- fot. nr 12 w galerii fotografii cmentarnej. Z której to gałęzi rodu?
Dalej mamy już tylko rejestry, a więc Aniela, siostra ojca ur. w r. 1903, Zofia (c. Stanisława) i Kazimierz z r. 1904 oraz Zofia Honorata z r. 1910.
Jak się więc wydaje ostateczna lista dzieci Franciszka Pękalskiego i Marianny, które przyszły na świat w Ćmielowie przedstawia się następująco:

Kazimierz - ur. 2 marca 1901, zm. 15 sierpnia 1906 w Ćmielowie (akt zgonu nr 105/1906)
Aniela - ur. 22 lutego 1903 (akt ur. nr 50/1903), zmarła 21 lipca 1976 r., z męża Niedzielska. Po odnalezieniu zdjęć z pogrzebu, który odbył się 23 lipca 1976 roku w Kargowej pow. Zielona Góra zamieściłem dokładniejsze informacje w dziale CMENTARZE.

Marianna - ur. 05 kwietnia 1905, zm. 13 kwietnia 1905(akt zgonu nr 71/1905), żyła tylko 8 dni
Tadeusz - ur. 28 czerwca 1906 (akt ur. nr 130/1906), zm. 04 lutego 1987 w Gostyniu (akt zgonu nr 37/1987)
Jan Kazimierz - ur. 22 czerwca 1908 (akt ur. nr 114/1908)
Kazimierz - ur. w r. 1909, zmarł 29 marca 1920 r. w Ćmielowie (akt zgonu nr 59/1920)
Zofia Honorata - ur. 09 grudnia 1910(akt ur. nr 239/1910), zmarła 14 marca 1988 r. (akt zgonu nr 187/88 USC Ostrowiec Św.)
Było więc dzieci siedmioro, a wieku dojrzałego dożyła trójka.
Dopiero jesienią 2007 r. ujawniły się dalsze powiązania z rodzinami Orłowskich i Gromków. W początkach XIX wieku do Ćmielowa przybyło z Grocholic (wieś w pobliżu Ćmielowa) małżeństwo Pawła i Katarzyny z Gromków Orłowskiej. Mieli oni trzech synów, w tym Józefa (1829-1871) i Aleksego zwanego także Alojzym (ten z kolei miał syna Jacka). Orłowscy żenili się z paniami Zaborskimi, przy czym wpierw Józef będąc wdowcem poślubił (r. 1856) młodą Mariannę Zaborską (córka Jana). Teofil (syn Jacka)- także już wówczas wdowiec- poślubił (1884) wdowę po Pawle Zaborskim Mariannę z domu Chodurską, czyli moją prababkę ze strony ojca. Razem wychowywali zatem moją babkę Mariannę, która drugiego ojca zyskała w wieku lat 4, a potem wyszła za mąż za Franciszka Pękalskiego.
Ustalenie ostatecznych powiązań Zaborskich poprzez Orłowskich z moją gałęzią nie będzie proste. Oprócz Gromków mam np. w aktach zapis o Katarzynie Granat (1811-1869), która była żoną Ignacego Pękalskiego (1804-1849). Jakie były ich związki z obu tymi rodami? Katarzyna Gromek z Grocholic była gospodynią pierwszego dyrektora fabryki porcelany Adolfa Fryderyka Vatke. [zob. "Fabryka fajansu w Ćmielowie za dyrekcji Adolfa Fryderyka Vatkego 1808-1837" / Jerzy Moniewski. Radom : [nakł. autora], 1992 ]
Mamy też do czynienia z długim ciągiem Zaborskich-młynarzy z pokolenia na pokolenia. Pierwszy w tym łańcuchu to Wojciech Zaborski ur. ok. 1780 r. Dalej syn jego Jan ur. ok. 1809 r., ojciec Marianny nr 1. I Paweł Zaborski (1841-1884), mąż Marianny z Chodurskich. Czy był synem Jana nie wiem narazie. Sam Jan jest synem Franciszka Orłowskiego (1898-1955), którego ojcem był z kolei Antoni pochodzący ze związku Józefa z młodą Marianną Zaborską.
Na wiele pytań trzeba będzie jeszcze poszukać odpowiedzi. Obowiązek ten jest w moim przypadku szczególny, gdyż Jan Orłowski jest bardzo podobny do mego ojca, co świadczy o przekazie genów w naszym wspólnym drzewie. Jego pradziad, podobnie jak i mój padł ofiarą wielkiej epidemii cholery w r. 1855. Tyle, że Józef Orłowski przeżył tracąc żonę i dwie małe córki, a z rodziny Jana Pękalskiego pozostał tylko nieletni Karol. Trudno bada się splątane przez przypadek i okrutny los dzieje rodu. Wiele dokumentów zaginęło bezpowrotnie, zniknęły groby i fotografie. Ciągle jednak żyje pamięć ludzi o swoich przodkach i to daje nadzieję.
23 października 2007 r. udało mi się spotkać osobiście z Janem Orłowskim i jego małżonką i podziękować za wiele cennych uwag, zdjęć i dokumentów, które znalazły się na tych stronach.
Zob. dwa zdjęcia dokumentujące to spotkanie.

Strona siostry Świętosławy
PARAFIA DENKÓW - metryki
POWRÓT DO STRONY I RODZINY PENKALSKICH

STARE FOTOGRAFIE RODZINY PENKALSKICH

STRONA DRUGA FOTOGRAFII PENKALSKICH - Czasy najdawniejsze

wyk. 8.VIII.2006 r.
aktual. 28.XII.12