![[Rozmiar: 249229 bajtów]](tit_ren.jpg)
Źródło: Edward Gibbon, The History of the Decline and Fall of the Roman Empire (1789), t. 1,
I. TORQUATO TASSO (1544-1595)
JEROZOLIMA WYZWOLONA, to główne i najbardziej znane dzieło Tasso było porównywane do Iliady czy Eneidy. Poemat ten opowiada o oblężeniu Jerozolimy przez krzyżowców pod wodzą Godfryda de Bouillon. Ojciec Torquata też był poetą i wprawiał się od młodości przepisując epickie poematy swego ojca. Kiedy sam zaczął pisać bardzo obawiał się inkwizycji, przesyłał więc każdy utwór do oceny przez szerokie grono poetów, uczonych i prałatów. Mimo to został uwięziony przez księcia d'Este w r. 1577, ale się wymknął w przebraniu i pojechał do siostry w Sorrento. GERUSALEMME LIBERATA pozostała jednak w areszcie Alfonso II, a poemat nie został dokończony. Kiedy jednak Tasoo wrócił z łaski księcia na jego dwór, chciał w szale zniszczyć swoje niedokończone dzieło, więc zamknięto go w domu wariatów (szpital św. Anny). Poemat pojawił się w pirackich kopiach, które roiły się od błędów i przeinaczeń, ale mimo to zyskał od razu wielkie powodzenie. W r. 1586 poetę uwolniono i powierzono pieczy księcia Mantui. Dzięki temu Tasso odszukał i ukończył marną tragedię Il Re Torrismondo, a następnie zwiał do Rzymu. Do końca swego życia Tasso starał się odzyskać swoje wiekopomne dzieło, które miał w swej pamięci, a którego zafałszowane, zubożałe i poronione wersje krążyły po świecie. W końcu wydał Gerusalemme conquistata w r. 1593 z uwzględnieniem wielu poprawek, które sugerował mu zespół jego doradców. Poszerzył epos o 4. księgi i zmienił imiona wielu głównych postaci. Powstał pod każdym względem inny utwór. Publiczność i krytycy woleli jednak wcześniejszą wersję. Poeta więc nadal poprawiał swoje dzieło, ale jego ostateczna wersja nigdy nie ujrzała prasy drukarskiej. Miała też powstać druga część, coś na wzór Odysei i Iliady. A więc powrót bohatera do domu, co raczej nie było możliwe, gdyż Godfryd de Bouillon zmarł na zarazę w Jerozolimie. Ten epos nigdy jednak nie powstał powiększając wielką pulę ksiąg utraconych.
STAROŻYTNOŚĆ-od końca VIII w. p.n.e. do roku 476 n.e.
ŚREDNIOWIECZE- od r. 476 do r. 1453
RENESANS- od r. 1454 do 1648 r.OŚWIECENIE- od r. 1649 do 1789 r.