W życia wędrówce, na połowie czasu,
Straciwszy z oczu szlak niemylnej drogi,
W głębi ciemnego znalazłem się lasu.
(Nel mezzo del cammin di nostra vita… (wł.)
Źródło: Piekło, Pieśń I, 1,)
I. DANTE ALIGHIERI (1265-1321)
Dante musiał uciekać z rodzinnej Florencji, gdzie zaocznie skazano go na śmierć i wędrował przez walczące z sobą miasta-państwa włoskie. W końcu osiadł w Rawennie pod protektoratem Cangrandego della Scala. Od wielu już lat pisał swoją KOMEDIĘ, czyli alegoryczną wizję Piekła, Czyśćca i Nieba. Do Rawenny sprowadził swoich synów Jacopo i Pietra, ale wkrótce potem wielki poeta zmarł. Nie można było nigdzie odszukać ostatnich 13. pieśni KOMEDII.
Brakowało zakończenia Raju, uwieńczenia całego poematu. Della Scala chciał mieć kompletny poemat, sława bowiem Dantego w Italii była już wtedy wielka. A więc synowie poety musieli dokończyć dzieło ojca. Ale jak to zrobić? Poemat miał iście matematyczną konstrukcję. Składał się ze 100. pieśni, jedną wstępną i po 33 na każdą z trzech części. Napisany był tercyną, czyli formą, w której symbolika liczby 3 odgrywała znaczną rolę. Każda stanza liczyła 3 wersy, z których każdy rymował się z pierwszym i trzecim następnej strofy. Synowie Dantego mieli do dyspozycji 20 pieśni Raju, brakowało zatem 13., czyli siódmego nieba, królestwa duchów kontemplatywnych, rządzonych przez Saturna. Synowie musieli też na końcu opisać samego Boga.
Zadanie iście nadludzkie, gdyż talent się czasami dziedziczy, ale geny geniusza nigdy nie przechodzą na potomków. A przecież po ojcu pozostało jeszcze wiele dzieł niedokończonych, jak Covivio, czyli Uczta, Tre Donne i Doglia mia reca, panegiryk na cześć tolerancji. Taki był zwyczaj poety, aby pozostawiać dzieła niedokończone. A synowie napisać dalszego ciągu po prostu nie potrafili. Upłynęło 8 miesięcy bezskutecznych prób I wtedy Jacopo miał sen, w którym ujrzał zmarłego ojca. Spytał więc go, czy ukończył KOMEDIĘ i wtedy cień wskazał mu miejsce na ścianie w dawnej sypialni. Po przebudzeniu Jacopo udał się do tego pomieszczenia, gdzie we wskazanym miejscu wisiała zasłona. Po jej odsunięciu ukazała się wnęka, a w niej leżało 13 ostatnich pieśni KOMEDII. Manuskrypty były zapleśniałe i niemal nieczytelne, ale były! Cangrande oczywiście opublikował cały poemat i Dante wzniósł się na sam szczyt poezji średniowiecznej. Podziwiam te strofy czytane zarówno w oryginale, jak i w przekładzie, od wielu lat i stale do nich wracam.
II. GEOFFREY CHAUCER (1343-1400)
Wiele utworów tego poety pozostało nieukończonych, a dodatku w szale religijnym chciał całą swoją twórczość spalić, jako grzeszną i rozpustną. Na szczęście tak się nie stało. Nie zachowała się do naszych czasów tajemnicza Księga Leoun, niedokończone zostały XXV dam, Sejm ptasi i kilka innych poematów.
Najbardziej znane OPOWIEŚCI KANTERBERYJSKIE mają konstrukcję typową dla średniowiecznych dzieł literackich. Są to bowiem opowieści snute w czasie pielgrzymki do grobu św. Tomasza Becketa w Canterbury, z których najlepsza ma wygrać w konkursie. Każdy pielgrzym opowie dwie historie w drodze do grobu i dwie w drodze powrotnej. Zachowało się 10 fragmentów, w których po jednej historii opowiada 23. pielgrzymów, a dwie sam poeta. Kilka postaci z prologu nie opowiedziało ani jednej historii. Jak można łatwo wyliczyć autor planował 132 opowieści, ale cały ten poemat dość szybko przestał być zgodny z założeniami. I dzisiaj nie wiemy, czy prace autora przerwała śmierć, czy też może do OPOWIEŚCI...wrzucił on różne swoje wcześniejsze utwory. Nie wiemy kto w końcu wygrał darmowy obiad za najlepszą historykę, tajemnicą jest też cała nie zamknięta konstrukcja OPOWIEŚCI. Chaucer przeszedł mimo to do historii literatury jako mistrz wersyfikacji, który wynalazł dla średniowiecznego języka angielskiego dziesięciozgłoskowiec jambiczny. W The Parliament of Fowls jako pierwszy zastosował siedmiowersową strofę o rymach ababbcc nazwaną później strofą królewską. Do innych osiągnięć Chaucera w dziedzinie poezji należą: wprowadzenie strofy spenseriańskiej, kupletu heroicznego oraz przeszczepienie ballady na grunt angielski.
STAROŻYTNOŚĆ-od końca VIII w. p.n.e. do roku 476 n.e.
ŚREDNIOWIECZE- od r. 476 do r. 1453
RENESANS- od r. 1454 do 1648 r.OŚWIECENIE- od r. 1649 do 1789 r.ROMANTYZM- od r. 1790 do 1855 r.
CZASY WSPÓŁCZESNE- od r. 1851-2000 r.
![[Rozmiar: 249229 bajtów]](tit_lost_2.jpg)