Cmentarz wojskowy-Starogard Gd

Dzień 6 marca 1945 był dniem wyzwolenia miasta z pięcioletniej okupacji hitlerowskiej. W bojach o Starogard brały udział oddziały 8. korpusu pancernego gwardii wraz z 116. korpusem piechoty Armii Czerwonej. Obrona miasta jako ważnego węzła komunikacyjnego była silna i zacięta, a prowadziły ją oddziały 23. korpusu 2. armii gen. W. Weissa. W nocy walczono na przedmieściach - w Owidzu i Hermanowie, a rano do śródmieścia jako pierwszy wdarł się 10. samodzielny batalion czołgów z desantem fizylierów oraz z grupą zwiadowców dowodzonych przez lejtnanta Lubina K. Kulikowa. Dowódca ten za pokierowanie atakiem na gniazdo artyleryjskie Niemców i wzięcie do niewoli jedynego pozostałego przy życiu oficera Wehrmachtu, został odznaczony Orderem Sławy I stopnia.
Walki wyzwoleńcze na terenie Starogardu i powiatu starogardzkiego przepłaciło życiem blisko 1 880 żołnierzy radzieckich. Kwatera honorowa z 36 grobami żołnierzy poległych w walkach o miasto mieściła się w centrum miasta, przy ratuszu. W roku 1947 groby te przeniesiono na cmentarz wojskowy, gdzie utworzono osobną kwaterę dla 844 poległych, w większości ekshumowanych z terenu powiatu. Spoczął tam poległy w czasie walk o miasto najwyższy stopniem oficer ppłk. gwardii Siergiej A. Zernow.
Na górnym zdjęciu - teren cmentarza, a w głębi kurhan żołnierzy napoleońskich. Dolne zdjęcie przedstawia pomnik ku czci żołnierzy-wyzwolicieli.

Nazwiska części poległych żołnierzy - nie wszystkie były możliwe do ustalenia -wyryto na tablicach sąsiadujących z pomnikiem. Przedstawiam je poniżej z przyczyn genealogicznych, chociaż odczyt z powiększonej fotografii jest zupełnie wyraźny. Tam też stopień wojskowy i data urodzenia. Po dacie śmierci-przedział od 15 stycznia do 27 kwietnia 1945 roku- można mniej więcej ustalić, gdzie poległ dany żołnierz.
Tablica I: Азаренко Г.У.,Асиновский Л.Б.,Ахметов Г.,Бабчук Г.И.,Баршковский А.Т.,Бондаренко В.С.,Бородавко Д.Р.,Бальдман К.Б.,Высоцкий Н.Э.,Гацук,Глухов К.И.,Голиков И.П.,Головадченко В.Д.,Головаченко П.М.
Tablica II: Голубев В.А.,Густелов И.И.,Дьяченко И.К.,Жак Э.М.,Захаров И.И.,Зернов С.А.,Имбриков В.В.,Ишаев М.И.,Кабан Ф.Ф., Капранов А.И.,Касенчук Ф.А.,Ким И.Г.,Кириленков Е.Г.,Колесниченко Я.А.,Контавин,Кордониец П.А.
Tablica III: Коваленок Н.А.,Королев С.Г.,Костров Н.В.,Косович И.С.,Кочергин А.В.,Кся В.А.,Кучеренко П.Н.,Лазаров,Ланкин В.Е., Лебедев В.И.,Лупека Н.А.,Лысенко И.Г.,Макаров И.Н.
Tablica IV: Малинин Н.В.,Матвеев Я.И.,Матлах А.И.,Мельников Г.А.,Мелкин П.И.,Минагов М.,Овчаров В.Я.,Панчук А.И.,Пилинчук И.С.,Плищ М.П.,Попов Н.Е.,Попов Н.К.,Постников,Рудэько В.Д.,Савинкин А.В.
Tablica V i VI: Сидоров Ф.Р.,Смельянов В.М.,Смоленцев Е.С.,Станиславчук Д.Ф.,Стаськевич Е.И.,Сумаренко С.Р.,Сумченко И.Т., Сыэранов А.С.,Тарасов Т.Ф.,Томник В.Д.,Тоскин Г.М.,Удут И.Н.,Урядов Ф.В.,Усович А.А.,Утенков К.А,Харин И.И.,Шмиговский П.В.,Яровой С.Р.,Шевчук Ф.А.

Rannych żołnierzy 2. armii, którzy zmarli w szpitalu wojskowym w Kocborowie (ok. 900) pochowano w północnej części parku szpitalnego. Zamieszczam tutaj poniżej kilka zdjęć z tego właśnie cmentarza wykonanych w marcu 2007 r.
Cmentarz ten widnieje w bazie danych cmentarzy Pomorskiego Towarzystwa Genelogicznego pod nazwą Kocborowo cAR.

Kwatera żołnierzy Armii Czerwonej przy szpitalu w Kocborowie
Trzeba pamiętać, że zdobycie miasta nie oznaczało końca walk. Na północnych przedmieściach hitlerowcy okopali i starannie zamaskowali 8-10 ciężkich czołgów typu "Pantera" i "Tygrys", które dysponowały potężną siłą ognia. Zatrzymały one natarcie lekkich czołgów radzieckich i dopiero wezwane ciężkie czołgi i działa samobieżne zniszczyły ten punkt oporu na drodze do Gdańska.
Odrębny monument na cmentarzu wojskowym w Starogardzie, którego zdjęcie zamieszczam niżej, został poświęcony 6 poległym spadochroniarzom radzieckim, którzy zrzuceni na tyły frontu dokonywali wspólnie z polskimi partyzantami aktów sabotażu w zalesionej południowej części powiatu starogardzkiego. Zginęli oni w walce z hitlerowcami koło Leśnej Huty 16 stycznia 1945 roku.

Cmentarz wojskowy zajmuje powierzchnię około 0,4 ha. Założony został około 1807 r. Na cmentarzu pochowano prochy żołnierzy (również polskich) kampanii francusko-pruskiej z 1807 roku i napoleońskiej z 1812 r., wojen: austriacko-pruskiej z 1866 roku, francusko-pruskiej z 1870-1871, I wojny światowej, polsko-bolszewickiej z 1920 r. oraz z II wojny światowej. W oddzielnej kwaterze spoczywa 844 żołnierzy radzieckich poległych w 1945 roku. Cmentarz ogrodzono w 1950 roku. W 1979 roku przeprowadzono tu kapitalny remont.
Cmentarz ten widnieje w bazie danych cmentarzy Pomorskiego Towarzystwa Genelogicznego pod nazwą Starogard wojskowy.

W Starogardzie -jak przystało na stare miasto- było kiedyś wiele cmentarzy różnych wyznań (zob. Historię cmentarzy starogardzkich). Niestety dwa z nich -ewangelicki i żydowski- zostały całkowicie zdewastowane i praktycznie już nie istnieją. To, co pozostało dokumentuję w zamieszczonych poniżej galeriach. Nikt nie zadbał o ich ratunek, a mieszkańcy traktowali je przez lata, jak bezpłatne źródło kamienia i marmuru. Nie najlepiej to świadczy o włodarzach tego miasta w całym okresie powojennym. Szacunek dla zmarłych, niezależnie od ich narodowości i wyznania, to podstawa tradycji, kultury i ciągłości historycznej miasta. Te elementarne wartości cywilizacyjne zostały w tych przypadkach w znacznym stopniu uszczuplone. Warto zatem lepiej zadbać o cmentarz wojskowy, którego historia sięga wieku XVIII-tego.

Dopiero w 2007 r. władze miasta zaplanowały prace przy porządkowaniu zdewastowanego cmentarza, którego teren należy do parafii ewangelicko-augsburskiej w Gdańsku. Powstanie tam park z wydzielonym lapidarium, gdzie uczczona będzie pamięć po dawnym cmentarzu ewangelickim. Narazie jednak jest tam nadal śmietnik i azyl dla pijaków. Bywają oni niebezpieczni o czym przekonałem się spacerując tam w biały dzień.

OJCZYZNA TO ZIEMIA I GROBY,
NARODY, TRACĄC PAMIĘĆ, TRACĄ ŻYCIE

HISTORIA CMENTARZY STAROGARDZKICH

CMENTARZ LINOWIEC POD STAROGARDEM-GALERIA ZDJĘĆ

CMENTARZ KOCBOROWO W STAROGARDZIE-GALERIA ZDJĘĆ

CMENTARZ ŻYDOWSKI W STAROGARDZIE-GALERIA ZDJĘĆ

CMENTARZE EWANGELICKIE W STAROGARDZIE-GALERIA ZDJĘĆ

POWRÓT CMENTARZE

STRONA GŁÓWNA

Strona umieszczona w sieci 19 stycznia 2006 r. Wszystkie zdjęcia własne wykonane w styczniu 2006 r. oraz wiosną r. 2007. Ostatnia aktualizacja 22.III.07.