STARE FOTOGRAFIE-Rodzina Pękalskich cz. III


Fotografie szkolne i zakładowe

W początkach XX wieku zdjęcia szkolne były już dość powszechne i sporo z nich zachowało się do naszych czasów. Są one często jedynym świadectwem, jak wyglądali w dzieciństwie nasi dziadkowie i rodzice. Przedstawiam niżej dwa szkolne zdjęcia mego ojca z czasów nauki w szkole podstawowej w Ćmielowie z lat 1914-16. Ale na początek najstarsza fotografia z tejże szkoły elementarnej z roku 1908.

[Rozmiar: 63182 bajtów][Rozmiar: 61875 bajtów][Rozmiar: 50695 bajtów]

Mógłby tam rozpoczynać naukę najstarszy brat Tadeusza Kazimierz - ur. 2 marca 1901, ale niestety zmarł 15 sierpnia 1906 r. Nauczyciel widoczny na zdjęciu to Władysław Szymański pracujący aż do lat 30-tych w rejonie Ćmielowa. Ksiądz to Józef Wieczorek, nauczyciel religii w latach 1907-09. Drugi od lewej w rzędzie siedzących chłopców to Franciszek Orłowski, późniejszy nauczyciel w tej samej szkole (zob. dalsze fotografie szkolne).
Na drugim zdjęciu Tadeusz zaznaczony jest zieloną kropką nad głową (na powiększeniu). Na trzecim z roku 1916 występuje jeszcze trzech innych Pękalskich oznaczonych cyframi tj.: nr 1-Tadeusz, nr 2-Stefan, nr 3-Kazimierz i nr 4-Franciszek. Jak widać klan Pękalskich trzymał się razem, wszyscy byli w jakimś stopniu spowinowaceni. Identyfikacji dokonał w maju 2006 r. nestor rodu Jan Pękalski, który jest także posiadaczem kopii tej samej fotografii.

Chronologicznie kolejna fotografia z ok. 1920, gdzie Franciszek Orłowski występuje już w roli nauczyciela w Brzóstowej będącej szkołą filialną Ćmielowa. Od 1921 r. został on przeniesiony do Ćmielowa.
Kolej na nieco młodsze zdjęcie. Oto Zofia Honorata (ur. w r. 1910) - zdjęcie szkolne , klasa VII (na fotce oryginalna adnotacja "Oddział VII, 1926 rok"). Nad głową Zofii znak iksa. Imię otrzymała najpewniej po swojej ciotce Zofii Teresie, czyli siostrze Franciszka.
W drugim rzędzie pierwsza z lewej Jadwiga Drabówna, obok niej nauczycielka Maria Lewicka (później z męża Wasik), dalej kierownik szkoły Michał Janaszek. Za księdzem siedzi siostra Marii Zofia Lewicka i w białej sukni Bogumiła Masłowska. Identyfikację tych osób zawdzięczam panu Janowi Orłowskiemu z Olsztyna. Ten dawny mieszkaniec Ćmielowa nadesłał mi także inne interesujące zdjęcia, które zamieszczam na tej stronie.

[Rozmiar: 61331 bajtów][Zofia_Honorata]

Zofia miała więc w tym czasie 16 lat, czyli jej rok urodzenia 1910, akt ur. nr 239/1910, dzień 12 grudnia. Myliłem ją z jej siostrą Anielą starszą o blisko 8 lat, to ją spotkałem raz mając niespełna 4 lata - oto niezbyt ostre zdjęcie z tego spotkania w 1948 roku. Pamiętam z niego tylko psy z którymi się bawiłem.

[pracownicy porcelany][pracownicy porcelany]

W doskonałym stanie zachowała się ta fotografia wykonana w Radomiu przez A. Ostrowską. Niestety mimo spędzenia wielu godzin na jej analizie nie byłem początkowo w stanie określić kogo ona przedstawia, ani też z jakiej okazji została wykonana. Widnieje na niej 46 osób, z których większość (19) to dojrzali mężczyźni i kobiety(13). Małych dzieci jest 8, a reszta to młodzież. Nie jest to więc zdjęcie jednej klasy szkolnej, a raczej chóru lub grona nauczycielskiego z dodatkiem dzieci i młodzieży. Być może publikacja tego zdjęcia w sieci umożliwi rozwiązanie tej zagadki, a także daty powstania tajemniczej fotografii. Nie pomógł tu nawet nestor rodu i jego obdarzona równie doskonałą pamięcią małżonka.
W sierpniu 2007 r. uzyskałem informacje także od p. Jana Orłowskiego, że jest to najprawdopodobniej zdjęcie pracowników Fabryki Porcelany z rodzinami pochodzące z roku 1900 lub 1901. Jego fotografia różni się jednak od mojej. Prawie nie ma na niej kobiet (tylko jedna), żadna z osób nie powtarza się z mego zdjęcia, może więc pochodzą z różnych lat? Bliższa analiza prowadzi jednak do wniosku, że zostały wykonane w tym samym okresie, ale fotografowano po prostu pracowników różnych wydziałów fabryki porcelany. Zatrudniano wówczas ok. 250 pracowników, była także grupa młodzieży szkolonej na 3-letnich kursach zdobniczych.
Jestem przekonany, że na tym zdjęciu widnieje Franciszek Pękalski (pierwszy z lewej w drugim rzędzie siedzących), gdyż nosi typową dla siebie baranicę, ma wąsy i ogólnie jest b. podobny. Także młoda dziewczyna (druga od prawej w ostatnim rzędzie stojących), niezwykle podobna do panny z tej fotografii, a więc mogła to być młodsza siostra Franciszka.

[Rozmiar: 55002 bajtów][ćmielów 1929][ćmielów 1939]

Trzy kolejne fotografie szkolne z Ćmielowa pochodzą ze zbiorów p. Jana Orłowskiego. Pierwsza z r. szkol. 1921/22, w środku (z wąsami) kierownik szkoły Michał Janaszek, drugi to Stanisław, nazwisko nieczytelne. Następna z czerwca roku 1929 przedstawia oddział VII Szkoły Powszechnej, czyli absolwentów. Nauczyciele siedzący od lewej to: Franciszek Orłowski (1898-1955; ojciec Jana), Bogumiła Masłowska i Bolesława Jaworska. W środku Jan Kołbut, kierownik szkoły, a zaraz za nim siedzi Janina Orłowska (1902-1979; matka Jana). Pierwszy z prawej to pedagog Władysław Wasik, a obok niego jego żona Maria Wasik (z d. Lewicka).
Ostatnia fotka to absolwenci szkoły Powszechnej w Ćmielowie z roku 1939-czyli klasy VIIa i VIIb- podejmujący dalszą naukę w gimnazjum. Z kadry pedagogicznej siedzą od lewej: Franciszek Orłowski, znany z fotki poprzedniej, ksiądz Włodzimierz Sedlak, Aniela Tomala, Jan Kołbut, Bolesława Jaworska i Jerzy Kwieciński.

Kolejna fotografia z tego cyklu dotrwała do naszych czasów w znacznym stopniu zniszczona. Po dokonaniu podstawowego retuszu zamieszczam ją tutaj, gdyż jest to typowe zdjęcie szkolne. Dziewczyny w jednolitych mundurkach pozują z jakiejś okazji fotografowi. Nie rozpoznaję tutaj nikogo, nie wykluczone iż jest tutaj siostra Tadeusza Aniela w latach młodości, czyli ok. roku 1919-1920.

[Rozmiar: 47493 bajtów][Wągrowiec_1925][Rozmiar: 60760 bajtów]

Kolejne zdjęcie, istniejące wyłącznie w niedawno odnalezionym negatywie, przedstawia absolwentów Seminarium Nauczycielskiego w Wągrowcu z roku 1925. Tadeusz stoi w ostatnim rzędzie od góry, czwarty od prawej.
Ostatnia fotografia to przedstawienie Stowarzyszenia Młodzieży Katolickiej przy kościele w Ćmielowie wystawione w kwietniu 1932 roku. Była to popularna wśród zespołów amatorskich sztuka w III aktach "Zemsta Cygana". Druga z lewej w pierwszym rzędzie (w chusteczce na głowie i ciemnym serdaczku) siedzi Janina Kończyk, później z męża Milewska. Siedząca w samym środku ubrana na biało dziewczynka (grała pacholę) to Jadzia Milewska (córka Zygmunta), później z męża Artykiewicz. Zdjęcie pochodzi z archiwum rodziny Milewskich.

Kolejna fotografia jest tylko luźno związana z fotografią szkolną. Przedstawia ona mego ojca jako burmistrza miasta Gostynia w czerwcu 1945 roku pośród uczestników pierwszego kursu dla nauczycieli szkół powszechnych z powiatu gostyńskiego. Nie było jej w naszym archiwum rodzinnym, a została odnaleziona pod koniec 2011 roku dzięki miłośnikom historii mego rodzinnego miasta.

[Rozmiar: 54462 bajtów]

Z pewnością było wiele takich oficjalnych zdjęć wykonywanych przez zawodowych fotografów z okazji różnych wydarzeń w życiu miasta i powiatu. Ale każde dotąd nieznane i niepublikowane jest dla nas cenną pamiątką.

Kliknij na zdjęcie, aby zobaczyć wersję powiększoną! Kopiowanie na własny użytek dozwolone. Dalsze rozpowszechnianie wymaga zgody.


Powrót do STRONY PIERWSZEJ starych fotografii rodziny Pękalskich

Strona rodu Pękalskich

Druga strona rodu Pękalskich


Trzecia strona rodu Pękalskich

STRONA GŁÓWNA