Jaka jest natomiast etymologia tego nazwiska? Pochodzi ponoć od "Pęczkowski", ale to nie oznacza nic szczególnego. Niektórzy specjaliści wywodzą to nazwisko od "pękal", które oznaczało niskiego, przysadzistego człowieka z dużym brzuchem. "Pękalski" oznaczałoby w takim przypadku członka rodziny, krewnego takiego brzuchacza. Raczej zabawne. Ale inna-najbardziej chyba wiarygodna - teoria dowodzi, że nazwisko powstało z starosłowiańskiego rdzenia "Pęk" od którego tworzyły się takie nazwiska czy imiona, jak : "Pękosław", "Pękal", "Pękala" . Stąd już krótka droga do nazwiska "Pękalski", jako członka rodziny lub pochodzącego z miejsca o takiej nazwie.

Ciekawe rezultaty daje kwerenda po skorowidzu mieszkańców miasta Warszawy z roku 1854. Odnajdujemy tam 6 Pękalskich, a wśród nich: majstra zduńskiego Antoniego, malarza Franciszka oraz innego Franciszka szewca. Dalej mamy dwóch czeladników: zduńskiego Józefa oraz lakierniczego Jana. Czyli sami rzemieślnicy. Ale mamy też redaktora Józefa Pękalskiego, który mieszkał w domu przy ul. Nowolipie 2474 (właścicielka Gołda Rappel). Nie wiadomo w jakiej gazecie pracował.
W skorowidzu występuje też pięć pań o tym nazwisku, a wśrod nich: Pękalska Józefa, która była kucharką i mieszkała przy ul. Hożej nr 1684. Pękalska Anna z ul. Św. Ducha nr 1772 utrzymywała się "z własnych funduszów" podobnie jak Maria z ul. Aleksandria nr 2782b. Natępne dwie panny (a może panie?): Julianna i Józefa są opisane jako "młodsze". Znawcy przedmiotu twierdzą, że "młodsza" była to pomocnica służącej w domach, gdzie było więcej służby. Mogła mieć taka "młodsza" nawet 40-50 lat, chodziło tu o rangę w hierachii służby, a nie o wiek.
Ulica Hoża wystąpi w naszej genealogii raz jeszcze. To właśnie tam, pod nr 36 zamieszkała rodzina Aleksandra Niewiarowicza po powrocie z Wolska w dniu 6 października 1900 roku płacąc za mieszkanie 21 rubli srebrnych miesięcznie. Wcześniej sam Aleksander zatrzymał się krótko na Nowogrodzkiej 26, gdzie mieszkał od 13 września 1900 roku prawdopodobnie poszukując w tym czasie mieszkania dla rodziny. Opłata dobowa za ten lokal wynosiła 1,20 rubla, ponadto wyżywienie do końca września (14 obiadów i śniadań) kosztowało 7,70 rub. oraz nafta (oświetlenie) 0,30 rub.

Z moich dotychczasowych badań wynika, że jedna z gałęzi Pękalskich wywodzi się z terenów tzw. Rusi Zakarpackiej, czyli dawnej Galicji (Podole) skąd migrowali w wieku XIX głównie w lubelskie i świętokrzyskie, a po II wojnie światowej m.in. do Wrocławia i na Ziemie Zachodnie. Znaczna była też emigracja do Stanów Zjednoczonych przed I wojną światową o czym świadczą rejestry z Ellis Island. Powtarza się tam miejscowość Podhajce, Galicja oraz nazwy pobliskich wiosek. Np. Horożanka była zamieszkana głównie przez ludność polską. Są to niewątpliwie powiatowe Podhajce w Galicji Wschodniej (inne nazwy w transliteracji: PIDHAYTSI PIDGAYTSI, PIDHAITSI, PIDGAITSI, PIDHAJCI, PIDHAJZI, PIDGAJCI)) położone 117 km na płd.-wschód od Lwowa nad rzeką Koropiec (dopływ Dniestru). Rolnikom trudno się tam było utrzymać, gdyż teren jest górzysty, klimat ostry (stąd nazwa "zimne Podhajce"), a częste deszcze wymywały urodzajną ziemię z pól. Folwarki na wschód i południe miały już ziemie podolską, urodzajną i klimat lepszy. W roku 1880 było tu 5 943 mieszkańców z czego izraelitów 4 012, 900 katolików rzymskich i 1 031 greko-katolików. Stanisław Rewera Potocki (hetman wielki koronny ur. w 1579) był właścicielem tych majątków i w podhajeckim kościele został w r. 1667 pochowany. Żył więc lat 88, rzecz nader rzadka w owych czasach tym bardziej, że wojownik był to wielki i w 40 bitwach pod 3 królami ojczyźnie służył.
Od Potockich dobra te nabyli w połowie XVIII wieku Bielscy, a od nich Kasper Rogaliński, wojewoda inflancki ok. r. 1782. W czasie II wojny Niemcy wymordowali całą populację 3,2 tys. podhajeckich Żydów, wyjechała (lub została wywieziona na Syberię) także większość ludności polskiej wyznania rzymsko-katolickiego. Dawne woj. tarnopolskie weszło w skład ZSRR, a obecnie tereny te należą do Ukrainy. Do Polski należały w latach 1375-1772 oraz 1918 - 1939. Dziś nie ma tam śladu po tym nazwisku-sprawdziłem w książce telefonicznej pod literą "P":
Payonk (Pająk, Pajonk), Palamar, Pelekh (Pelech), Pechil (Peczil), Pyskun, Pidvinskyy (Pidwinski, Podwiński), Pikhura (Pichura), Plekan, Poburko, Pohlid (Poglid), Pryima (Pryjma, Pryima), Prysyazhnyy (Prysiazny, Prysiazhny), Prus, Pshenyshnyak (Pszenyszniak).
Pobliskie wioski to: Horożanka, Gniłowody,Hołhocze, Bieniawa, Bohatkowce, Boków, Białokiernica, Burkanów, Dobrowody, Jabłonówka, Justynówka, Litwinów, Szumlany,Zawałów i inn.
Jednak podstawowy pień rodu Pękalskich wyrasta na terenach środkowej Polski o czym świadczy rdzennie polskie nazwisko niespotykane w innych językach słowiańskich. Dzieli się on na część szlachecką (Malusze k. Częstochowy) i zwykłych włościan oraz rzemieślników (kieleckie, radomskie i lubelskie).