Tiwanaku było prze wiekami stolicą rozległego imperium, które w okresie swego szczytowego rozwoju obejmowało obszar 600 tys. km kwadratowych rozciągając się od północnych rejonów lasów tropikalnych Peru w kierunku wybrzeży Pacyfiku, aż do obecnej centralnej części Argentyny. W stolicy tej zbudowano wielkie budynki z bloków kamiennych transportowanych nieraz z odległości 100 km. Miasto miało swoje akwedukty dostarczające czystą wodę oraz system kanalizacyjny do odprowadzania ścieków.
Zaczątkiem tej wspaniałej cywilizacji była niewielka wioska nad jeziorem Titicaca istniejąca 15 wieków p.n.e. Ponieważ okoliczne ziemie były trudne do upraw rolnych z uwagi na położenie ponad 3 tys. m n.p.m. lud Tiwanaku stworzył unikalny system kultywacji zbóż zwany suka kollus czyli precyzyjnie nawadnianych platform uprawnych. Składały się one z kilku warstw. Na samym spodzie układano duże głazy skalne, a na nich warstwę gliny dla ich zespolenia i zatrzymywania wody. Potem sypano warstwę grubego żwiru, na to piasek, które służyły jako filtry dla składników odżywczych. Dopiero ostatnią warstwę stanowiła ziemia uprawna, którą wydobywano kopiąc kanały irygacyjne. Woda w tych kanałach wytwarzała swoisty mikroklimat i podnosiła temperaturę otoczenia. W wodzie powstawały algi i inne rośliny, a z dna kanału po jego wyschnięciu wydobywano bardzo wydajny nawóz powstały właśnie w ten sposób.
Wydajność tej formy rolnictwa była dwudziestokrotnie wyższa od tradycyjnej, a to pozwoliło ludowi Tiwanaku na budowę imperium i na wysoki rozwój nauki i kultury. Na terenach wysokogórskich Tiwanakowie wynaleźli system upraw tarasowych zwanych takanas. Takie stopnie (widoczne dzisiaj w Machu Picchu) tworzono na zboczach najbardziej stromych gór. Tutaj woda nie była zatrzymywana przez warstwę gliny, ale swobodnie sączyła na niższe stopnie nawadniając je. Zabezpieczono jednocześnie warstwę żyznej ziemi przed wymywaniem jej przez deszcze. Rolnictwo zatem kwitło wytwarzając ponad 300 odmian ziemniaka i 200 odmian kukurydzy. Jednocześnie rozwijała się hodowla zwierząt domowych z rodziny wielbłądowatych tzn. lam, wikunii, alpak i guanako.
W tzw. Klasycznym Okresie Miejskim trwającym od 75 do 700 roku naszej ery ukształtowało się wysoko rozwinięte społeczeństwo zespolone wspólną religią oraz systemem administracyjno-politycznym. Powstawały doskonale zaplanowane pałace i świątynie zbudowane z trwałych materiałów kamiennych. Musiały przy ich budowie pracować rzesze dobrze zorganizowanych i wyspecjalizowanych wykonawców.
c.d. na stronie następnej
