KOBIETY W AMERYKAŃSKIEJ WOJNIE DOMOWEJ

Mary Edwards Walker

Jest to druga część z sześciu artykułów poruszających rolę kobiet w wojnie secesyjnej.  Ta część cyklu opowiada o Mary Edwards Walker-pierwszej kobiecie wyróżnionej zaszczytnym odznaczeniem Medal of Honor .

Mary Edwards Walker urodziła się 26 listopada 1832 r. w Oswego, stan Nowy York w rodzinie abolicjonistów. Jej ojciec, wiejski lekarz, brał żywy udział we wszystkich postępowych ruchach reformatorskich nawiedzających Nowy York w połowie lat 50-tych. Pokładał wielka wiarę w rolę wykształcenia i równości dla swych pięciu córek: Mary, Aurora, Vesta i Cynthia (był jeszcze syn Alvah). Uważał także gorsety i inne krępujące ubiory za niewłaściwe dla kobiet. Całkiem radykalne poglądy, jak na tamte czasy!

Bardzo wcześnie Mary została entuzjastką i członkinią organizacji Women's Rights i z pasją forsowała reformę ubiorów. Najbardziej znaną reformatorką w tej dziedzinie była Amelia Bloomer pochodząca z Homer w stanie Nowy York, ktora broniła prawa kobiet do noszenia tureckich szarawarów w swojej gazecie "Ladie's Temperance Newspaper". Bloomersy-jak je nazwano, stały się dosyć popularne, szczególnie pod koniec XIX w., kiedy to zaczęły uprawiać nowy sport rowerowy. Mary Walker już wówczas odrzuciła niezwykle surowe reguły ubioru kobiet. W późniejszym okresie życia nosiła wyłącznie ubrania męskie prowadząc swoje odczyty na rzecz praw kobiet.
  

W czerwcu w 1855 roku Mary dołączyła do niezwykle wąskiego grona kobiet-lekarzy amerykańskich po ukończeniu Syracuse Medical College jako jedyna kobieta na swoim wydziale. Uczelnia ta była pierwszą, która zaczęła przyjmować kobiety na równych prawach z mężczyznami. Studia ukończyła w wieku lat 21 po trzech 13-tygodniowych semestrach nauczania medycyny, za które płaciła po 55$ za semestr.
W roku 1856 wyszła za mąż za lekarza Alberta Millera-w czasie ślubu wystąpiła w spodniach i marynarce, a także zachowała swoje nazwisko. Małżonkowie otworzyli praktykę lekarską w Rome, stan Nowy York, ale lokalna społeczność nie była gotowa zaakceptować kobiety-lekarza, tym bardziej o tak radykalnych i dziwacznych poglądach.Ich praktyka lekarska zakończyła się niepowodzeniem, a małżeństwo przetrwało 13 lat.

Po wybuchu wojny domowej Mary udała się do Waszyngtonu próbując wstąpić do armii. Kiedy odmówiono jej stopnia oficera-doktora wstąpiła na służbę jako ochotniczka pracując jako asystentka chirurga wojskowego. Była pierwszą kobietą w armii pracującą jako chirurg. Jako niepłatna ochotniczka armii federalnej pracowała w szpitalu Biura Patentowego w Waszyngtonie. Potem służyła jako chirurg polowy na liniach front przez prawie 3 lata. Była obecna w czasie bitwy pod Chickamauga oraz bitwy o Atlantę. We wrześniu 1863 Walker dostała w końcu nominację na zastępcę głównego chirurga Armii Cumberland. W tym celu przygotowała sobie lekko zmodyfikowany mundur oficerski w związku z koniecznością podróżowania z żołnierzami i pracą w szpitalach polowych.
Następnie mianowana została asystentem chirurga w 52 pułku piechoty Ohio. W trakcie tego przydziału wykonywała również pewne zadania szpiegowskie. Stale wkraczała na tereny Konfederacji, aby leczyć tutejszych mieszkańców. Została wzięta do niewoli przez oddział Konfederatów w r. 1864 i osadzona w więzieniu w Richmond do czasu wymiany cztery miesiące później, kiedy to 24 lekarzy Unii wymieniono na 17 chirurgów Konfederacji.

Powróciła później do 52 Pułku Ohio jako chirurg kontraktowy, ale resztę wojny spędziła praktykując w więzieniu dla kobiet w Louisville oraz w sierocińcu w Tennessee. Za cały okres służby w okresie wojny otrzymała 766 dolarów, a następnie przyznano jej rentę w wysokości 8,5 dolara miesięcznie, później podniesioną do 20 dolarów, a mimo to było to mniej, aniżeli zwykła renta wdowia.

Po wojnie generałowie William T. Sherman i George H. Thomas, zarekomendowali Dr. Walker do odznaczenia Medal of Honor. 11 listopada 1865 r. prezydent Johnson podpisał ustawę o odznaczeniu Dr. Walker Congressional Medal of Honor for Meritorious Service, w uznaniu jej szczególnych zasług dla wysiłku wojennego, a zwłaszcza za jej służbę w czasie pierwszej bitwy pod Bull Run (Manassas), lecz bez wyróżnienia za jej służbę, jako pełnoprawnego chirurga wojskowego. Była jedyną kobietą odznaczoną Medal of Honor, najwyższym odznaczeniem wojskowym w jej kraju.

Fragment z uzasadnienia odznaczenia Medal of Honor:

WALKER, DR. MARY E.

Stopień i przydział: Kontraktowy Pomocnik Chirurga (cywil), Armia Stanów Zjednoczonych. Miejsca i daty: Bitwa pod Bull Run, 21 czerwiec 1861; Patent Office Hospital, Washington, D.C., październik 1861; Chattanooga, Tenn., Bitwa pod Chickamauga, wrzesień 1863; jeniec wojenny 10 kwiecień 1864 do 12 sierpnia, 1864, Richmond, Va.; Bitwa o Atlantę, wrzesień 1864. Wstąpiła do służby: Louisville, Ky. Miejsce i data urodzenia: 26 listopad 1832, Oswego County, N.Y.

Zasługi: Jak wynika z oficjalnych raportów Dr. Mary E. Walker, absolwentka medycyny, " wiernie służyła rządowi Stanów Zjednoczonych, a swe zadania wykonywała jak najlepiej mogła na każdym polu" i dlatego została przyjęta do służby jako pomocnik chirurga w więzieniu dla kobiet w Louisville, Ky., za rekomendacją generała-majora Sherman oraz gen. Thomas'a, gdzie swe obowiązki wykonywała nienagannie. Pracując jako chirurg kontraktowy w służbie Stanów Zjednoczonych z wielkim patriotycznym zapałem poświęciła się leczeniu chorych i rannych żołnierzy, zarówno w polu, jak i w szpitalach nie dbając o własne zdrowie i wygody. Spędziła także 4 miesiące jako jeniec wojenny w ciężkich warunkach więzienia Konfederacji.

Zważywszy na fakt, że nie była ona oficerem armii, awans lub nadanie stopnia honorowego zgodnie z obowiązującymi przepisami nie jest w chwili obecnej możliwe.

Biorąc pod uwagę opinię Prezydenta oraz przedłożone rekomendacje:

zarządza się, aby rzeczonej Dr. Mary edwards Walker przyznać Medal of Honor.

Wydano z mej ręki w Waszyngtonie D.C, 11 listopada 1865 roku.

Po wojnie Mary Edwards Walker została pisarką i wykładowcą, podróżowała po kraju i za granicą walcząc o prawa kobiet, reformę ubiorów oraz o sprawy zdrowotne i abstynencję. Tytoń wg jej opinii miał powodować , paraliż i obłęd.
Kobiece stroje-głosiła- są nieskromne i niewygodne. Została wybrana przewodniczącą Narodowego Stowarzyszenia do sprawy Reformy Ubiorów. Mary szczyciła się tym, że była wielokrotnie aresztowana za noszenie typowo męskich ubiorów tj. surduta z kołnierzykiem z wygiętymi rogami, muszki oraz cylindra.
Była tez w pewnym sensie wynalazcą postulując wprowadzenie zwrotek dla przesyłek poleconych. Dużo pisała-m.in. rodzaj kombinowanej biografii wraz z komentarzami zatytułowanej "Hit" i drugą książkę "Unmasked, or the Science of Immortality". Mary zmarła w biedzie i samotna w swym rodzinnym miasteczku Oswego 21 lutego 1919roku.

W roku 1917 Medal of Honor-wraz z odznaczeniami 910 innych osób został cofnięty uchwałą Kongresu, która zrewidowała kryteria jego przyznawania na "faktyczną walkę z wrogiem". Walker odmówiła zwrotu swego Medal of Honor i nosiła go każdego dnia aż do śmierci w roku 1919.
Jeden z jej krewnych powiedział w wywiadzie dla New York Times: "Dr. Mary straciła swój medal po prostu dlatego, że wyprzedzała swój czas o sto lat i nikt nie mógł tego znieść." Komisja wojskowa przywróciła pośmiertnie Medal of Honor dla Mary Walker w roku 1977.  Rozkaz podpisał prezydent Carter podkreślając "dzielność, poświęcenie, patriotyzm i niezachwiana lojalność wobec swojego kraju, pomimo oczywistej dyskryminacji ze względu na płeć".
Do chwili obecnej Dr. Mary Edwards Walker jest jedyną kobietą odznaczoną tym medalem..

Nie była jednak jedyną kobietą-lekarzem swoich czasów. Elizabeth Blackwell,  urodzona w Bristolu Wielka Brytania, w wieku 9 lat przeniosła się wraz z rodziną do USA, gdzie mieszkała wpierw w Nowym Yorku, a potem w Cincinnati. Została przyjęta na studia medyczne

dość przypadkowo. Rada Wydziału Geneva Medical College w Nowym Jorku nie chciała ryzykować odrzucenia kobiety tylko ze względu na płeć i poprosiła o opinię i zgodę studentów medycyny. Ci uznali to za żart i wyrazili zgodę. Był to rok 1848.
Elizabeth Blackwell stała sie pierwszą kobietą w Stanach Zjednoczonych, ktora uzyskała dyplom studiów medycznych. W tych czasach kobiety nie miały prawa głosu, nie mogły pełnić urzędów publicznych, a nauka w tego typu szkołach była dla nich niezwykle trudna i pionierska. Kobiety uważano za mniej inteligentne od mężczyzn oraz za osoby zbyt niestabilne emocjonalnie, jak i psychicznie słabe i chwiejne, aby mogły sprostać rygorom trudnych studiów medycznych. Ale Blackwell zadała kłam tym twierdzeniom. W koledżu Geneva przerabiała ten sam materiał co jej koledzy tj. anatomię i fizjologię, uczestniczyła w sekcjach zwłok, co było uważane za oburzające zachowanie dla kobiety ery wiktoriańskiej.

Blackwell ukończyła studia medyczne na jednym z czołowych miejsc z jej rocznika. W czasie uroczystości wręczenia dyplomów mówcy podkeslali znaczenie jej osiągnięć, ale nikt nie wymienił jej nazwiska! Minęło wiele lat zanim do Geneva Medical College przyjęto inną kobietę.
Pomimo trudności, jakie spotkały Blackwell, jej młodsza siostra Emily poszła ta samą drogą. Nie została przyjęta do Geneva Medical College, ale celująco zaliczyła wstępne egzaminy do Rush Medical School w Chicago. Jednakże pod naciskiem lokalnego środowiska lekarskiego i tam jej nie przyjęto. Przeniosła się zatem do Case Western Reserve University, gdzie ukończyła studia medyczne.

Elizabeth Blackwell interesowała się szczególnie zdrowiem kobiet. W Paryżu odbyła praktykę kliniczną w zakresie opieki nad kobietami w ciąży i położnictwa.

Kiedy jednak powróciła do Stanów Zjednoczonych nie mogła dostać pracy. W tej sytuacji Elizabeth Blackwell i jej siostra Emily związały się ze swoją znajomą dr Marią Zakrzewską (ur. w r. 1829 w Berlinie, absolwentkę pruskiej szkoły medycznej oraz Cleveland Medical College ) i w r. 1862 założyły New England Hospital for Women and Children

a także New York Infirmary for Women and Children. Był to pierwszy w USA szpital dla kobiet i obsługiwany wyłącznie przez personel kobiecy. Blackwell wierzyła, że kobieca delikatność, zdolność do empatii i uczucia macierzyńskie czynią kobiety-lekarki i pielęgniarki- naturalnymi uzdrowicielami.

Blackwell pracowała także nad doborem i szkoleniem pielęgniarek dla potrzeb wojny domowej. Blackwell i Florence Nightingale założyły w roku 1861 Amerykańską Komisję Sanitarną, organizację która poprawiła warunki leczenia żołnierzy w szpitalach wojskowych oraz doprowadziła do lepszego wyżywienia i higieny w oddziałach wojskowych.

Dr. Esther Hill Hawks (1833-1906) była także lekarzem wojskowym. Po wyjściu za mąż za doktora Johna Miltona Hawks'a uczyła się ona z jego medycznych książek poczym zdecydowała sie pójść na studia medyczne. Ukończyła New England Medical College for Women w roku 1857 i odbywała praktykę lekarską u boku swego męża. Był on zaciekłym abolicjonistą i po tym jak Hilton Head w Karolinie Płd.  i pobliskie rejony zostały zajęte przez siły Unii, zaczął pracę lekarza dla uwolnionych niewolników i jednoczesnie zarzadzał plantacją. Esther dołączyła do niego i pomagała mu w sprawowaniu opieki zdrowotnej nad byłymi niewolnikami.

To właśnie były pionierki równości i emancypacji kobiet oraz wartościowe członkinie profesji medycznej, których praca miała wielki wpływ na losy żołnierzy i marynarzy w czasie wojny secesyjnej.

Literatura tematu:

Schwartz, Gerald, ed.,  "A Woman Doctor's Civil War: Esther Hill Hawks Diary",

University of South Carolina Press, 1985.

Sifakis, Stewart, "Who Was Who in the Union",  Facts on File,   New York,  1988

Williams, Rudi, "Only Woman Medal of Honor Holder Ahead of Her Time", American Forces Information Service, United States Department of Defense, April 30, 1999

Dr. Mary Edwards Walker - Surgeon, Spy, Suffragette, Prisoner of War, Proponent of Style and Congressional Medal of Honor Winner,  Women's Military History, Women's Internet Information Network, http://www.undelete.org/military/mil3walker.html

Online version of an exhibit held at the National Library of Medicine, National Institutes of Health, Bethesda, Md., Jan. 23-Sept. 4, 1999