Kalendarium Wojny Domowej USA 1861-1865 - Ostatnie miesiące wojny-rok 1865



Na początku 1865 roku Południe balansowało na krawędzi upadku. Po klęskach pod Nashville utracono Tennessee.Sherman był w Savannah, a Atlanta leżała w gruzach.Wilmington w Karolinie Płn. było prawie okrążone.
Pierwszy dzień stycznia- w okopach Petersburga i Richmond żołnierze walczyli jedynie z chłodem. 3 stycznia Grant wyznaczył gen. Alfreda H. Terry jako dowódcę ataku na Fort Fisher z systemu obrony Wilmington- okręty floty rozpoczęły ostrzał 13 sycznia. Gen. Sherman skierował się do Beaufort w Karolinie Południowej.
15 stycznia po 2-dniowym bombardowaniu ruszył atak na Ft. Fisher- po krwawych walkach w których padło zabitych i rannych 1000 marynarzy i żołnierzy Unii fort zdobyto.
Ostatniego dnia stycznia Izba Reprezentantów uchwaliła 13-tą Poprawkę do Konstytucji znoszącą niewolnictwo.
W lutym miało paść Wilmington i Charleston, ważne miasta i punkty oporu, nie było już nadziei dla Południa. Prezydent Davis proponował Lincolnowi negocjacje "pomiędzy dwoma narodami", a nie powrót do Unii. Oferta ta została oczywiście odrzucona.
11 lutego z Ft.Fisher wyszedł atak XXIII Korpusu gen. Schofield'a na Ft.Anderson, ale zła pogoda spowodowała wstrzymanie akcji.
W nocy 17 lutego rebelianci porzucili forty Moultri, Sumter, Johnson, Beauregard i Castle Pinckney przechodząc do sił gen. Lee. Był to sukces marynarki Unii, która np. Charleston ostrzeliwała przez 567 dni. Poddano też Columbię S.C., która została podpalona. Okręty zniszczyły działa Ft.Anderson, konfederaci wycofali się do Ft.Strong. W Wilmington secesjoniści palili magazyny i wycofywali się z miasta.
2 marca ostatnia większa bitwa została stoczona w Dolinie Shenendoah pod Waynesborough pomiędzy federalną kawaleria Sheridana i piechotą Early'ego. Szarża 5 tys. kawalerzystów pod dowództwem gen. Custera spowodowała ucieczkę Early'ego i jego sztabu oraz zdobycie 200 wozów z zapasami i 1000 jeńcow. 6 marca Sherman wkroczył do Płn. Karoliny
Niezbyt lotny gen. Judson Kilpatrick został zaskoczony w łóżku przez kawalerię Wade Hamptona i Joe Wheelera pod Monroe's Cross, dlatego bitwę ta nazwano "Bitwą o spodnie Kilpatricka". Ten jednak opanował sytuację, kontratakował i pobił Hamptona.
Kawaleria Sheridana pojawiła się na przedmieściach Richmond w pobliżu Goochland Court House powodując panikę w mieście. Będący w rozpaczliwej sytuacji konfederaci uzbroili Murzynów i w końcu marca widziano ich w szarych mundurach pod bronią. Kurcząca się armia Południa miała teraz ogromną nadwyżkę generałów, którzy nie mieli już czym dowodzić.
19 marca rozgorzała bitwa pod Bentonville, gdzie walczyły jednostki gen. Johnstone'a z gen. Howardem. Następnego dnia nadciągnęły siły główne Shermana, ale walki rozpoczęły się znowu 21 marca i zakończyły wycofaniem się secesjonistów. Straty Unii-1,5 tys., w większości rannych, Południe 2,6 tys. w większości wziętych do niewoli.
25 marca Lincoln przybył pociągiem pod Petersburg, gdzie w tym dniu rozgorzała bitwa pod Ft.Stedman będąca rozpaczliwą próbą Lee przełamania oblężenia Petersburga i zagrożenia centralnemu punktowi zaopatrzenia Granta w City Point. Naradzał się z gen. Grantem, admirałem D.D.Porterem i gen. Sheridanem w City Point co do dalszych działań Unii. Nalegał na szybkie zakończenie wojny i przystąpienie do odbudowy. Obejrzał także pobojowisko pod Ft.Stedman, gdzie rebelianci ponieśli dotkliwą porażkę, która przesądziła o upadku Petersburga i Richmond.
W tym czasie 15 tys. weteranów kawalerii Sheridana dołączyło do wojsk Granta pod Petersburgiem. Prezydent Lincoln mógł obserwować długie kolumny błękitnej kawalerii kierującej się na zachód.
29 marca rozpoczęła się Kampania Appomatox ruchami wojsk Granta na południowy zachód i kawalerii Sheridana w kierunku Dinwiddie. Celem było wydostanie wojsk Lee z okopów na otwartą przestrzeń.
Pierwszy dzień kwietnia rozpoczął się ciężkim ostrzałem pozycji rebeliantow z Ft.Sedgewick, a następnego dnia w niedzielę w gęstej mgle federalni ruszyli na Petersburg. Oporu prawie nie było. Tego samego dnia ewakuowano Richmond. Flaga Unii załopotała na Kapitolu w Richmond 3 kwietnia. Lee wycofał się w kierunku Amelia Court House ścigany przez Sheridana.
9 kwietnia Grant spotyka się z Lee w gmachu sądu w Appomatox i podpisują akt poddania się Armii Pólnocnej Wirginii.

EPILOG

Następnego dnia- 10 kwietnia gen.Lee wydaje słynny Rozkaz Ogólny nr 9, na którego mocy zostaje rozwiązana Armia Płn. Wirginii. Gen.Sherman dowiaduje się o tym fakcie 11 kwietnia w trakcie marszu na Raleigh w Karolinie Półn. Prezydent Konfederacji przybywa do Greensborough Płn. Karolina wraz ze swoją radą ministrów.Upoważnia on gen.Johnstona do negocjacji z gen.Shermanem. W Mobile poddają się dwa ostatnie forty: Ft.Tracy i Ft.Huger, a miasto zostaje poddane siłom federalnym.
Cały proces kapitulacji był skomplikowany i rozłożony w czasie - zob.szczegóły i daty powrotu do status quo ante bellum.
14 kwietnia w piątek gen.major Robert Anderson, który 14 kwietnia 1861 r. poddał ten fort konfederatom-wciąga na maszt tą samą flagę po 4 latach krwawej wojny.
15 kwietnia umiera prezydent Lincoln raniony w głowę przez zamachowca Wilkesa Bootha. Unia pogrąża się w żałobie.
18 kwietnia Sherman i Johnston podpisują porozumienie o zawieszeniu broni, którego treść okaże się za kilka dni bardzo kontrowersyjna. Następnego dnia w Waszyngtonie odbywa się pożegnanie prezydenta Lincolna. Pociąg z trumną wyrusza w podróż po stanach Północy. Trwa pościg za zabójcą, a także za rządem secesjonistów.
Gen. Grant 24 kwietnia spotyka się z gen.Shermanem i oświadcza, że warunki zawieszenia broni z gen. Johnstonem nie zostały zaakceptowane przez prezydenta Andrew Johnsona. Johnston zostaje powiadomiony, że ma się poddać bezwarunkowo w ciągu 48 godzin pod rygorem wszczęcia działań bojowych przez siły federalne.
26 kwietnia ginie zabójca Lincolna zastrzelony przez sierżanta Corbetta po odmowie poddania się. Tegoż dnia Sherman i Johnston podpisują akt kapitulacji wszystkich sił Konfederacji na wschód od Mississippi na tych samych warunkach co kapitulacja Lee-Grant.
Prezydent Davis postanawia ze swoim rządem nadal uciekać w kierunku na zachód od Mississippi.
Maj 1865 - w trzy tygodnie po spotkaniu Granta z Lee w Appomatox żołnierze wracali do domów, trumna z ciałem Lincolna spoczywała w Chicago przed wyjazdem do Springfield, gdzie zostanie on ostatecznie pochowany.Przygotowywano proces wspólnikow Wilkesa Bootha. Wszyscy zostaną powieszeni w Waszyngtonie na mocy wyroku sądowego. Nadal uciekał prezydent Davis z rządem i skarbem Konfederacji, ale został wkrótce schwytany i osadzony w więzieniu w Fort Monroe.Rozegrano ostatnią potyczkę tej wojny w dniach 12-13 maja w Teksasie na granicy z Meksykiem tzw. bitwa pod Palmito Hill.
10 maja prezydent Andrew Johnson oficjalnie ogłosił, że ustał opór zbrojny przeciwko rządowi federalnemu.
Wielka Parada Zwycięstwa /zdjęcie/ odbyła się w Waszyngtonie w dniach 23-24 maja.

GRAND REVIEW_1865

Back to main page
Powrót do strony głównej


Zbig Kurzawa, mail: zbigkurzawa@wp.pl
Ostatnia korekta- 19 marca 2004
Copyright Zbig Kurzawa- wszelkie prawa zastrzeżone
Komercyjne wykorzystanie zdjęć i materiałów za zgodą właściciela serwisu.