Kalendarium Wojny Domowej USA 1861-1865 - Trzeci rok wojny



czerwiec-grudzień 1863- 3 czerwca rozpoczęła się już kampania gettysburgska kiedy to wojska gen. Lee wyruszyły z rejonu Frederiksburga na zachód do Doliny Shenandoah, a potem na północ przez Maryland do Pensylwanii. Lee zamierzał odnieść zwycięstwo na ziemiach północnych co zmniejszyłoby by nacisk na Vicksburg i odmieniło losy tej wojny.
Z kolei gen. Grant posuwał się wzdłuż Mississipi w kierunku Vicksburga zajmując po drodze szereg miast Południa i 18 maja dotarł pod Vickburg rozpoczynając oblężenie tej twierdzy. Hooker zgłosił swoja rezygnację, dowództwo objął gen.George G.Meade. Wybór Gettysburga na miejsce decydującej bitwy był przypadkowy.Grupa konfederatów weszła do miasta w poszukiwaniu butów i napotkała tam jednostki kawalerii federalnej. Główne siły szybko skupiły się wokół miasta, a 1 lipca południowcy wyparli wojska federalne z miasta, jednak dzięki temu znaleźli się oni na dogodniejszych pozycjach- na wyżej połozonym terenie na południe. Gen. Lee 2 lipca zaatakował lewą i prawą flankę gen. Meada, ale na próżno. 3 lipca Lee postawił wszystko na jedną kartę atakując środkowe pozycje Unii na Cementary Ridge. Słynna, samobójcza szarża Picketta zakończyła się tak, jak natarcie Burnside,a pod Fredericksburgiem. Z 15 tys. ludzi Picketta tylko 5 tys. dotarło do wzniesienia, ale nie mieli żadnych szans na jego zdobycie. Dywizja przestała istnieć. Lee straciwszy 1/3 swej armii /ponad 26 tys. ludzi/ zmuszony był się wycofać w dniu 4 lipca. Straty federalne to 23 tys. ludzi. Odsyłam tu do szczegółowych opracowań, jako że była to decydująca i najważniejsza bitwa tej wojny. Południe miało się już tylko bronić, nigdy nie odzyskało inicjatywy strategicznej.
4 lipca padł Vicksburg, a cztery dni później ostatnia twierdza konfederatów na Mississipi- Port Hudson. Konfederacja została w sposób nieodwołalny podzielona.

Następną z wielkich bitew zwycięskich dla Unii była bitwa w pobliżu Chattanoogi będącej końcową stacją kolejową we wschodnim Tennessee i bramą do północnej Georgii.W drugiej połowie lata wojska gen. Rosecransa zajęły Chattanoogę, a potem ścigały konfederatów pod wodzą gen. Braxtona Bragga aż na teren Georgii. Do starcia doszło pod Chickamaguą w dniach 19-20 września. Konfederaci mieli tym razem przewagę- 70 tys. kontra 56 tys. wojsk Rosecransa, ale bohaterski opór żołnierzy Georg'a H. Thomasa zapobiegł całkowitej klęsce. W bitwie tej Unia straciła 19,6% zabitych i rannych, a Południe 25,9%. Siły Unii wycofały się do Chattanoogi podczas gdy Bragg odciął im drogę od zachodu i zaczął oblegać miasto.
Wszyscy zdawali sobie sprawę z wagi tej bitwy, siły Unii zostały wzmocnione, a Grant i Sherman przybyli z zachodu na czele dodatkowych oddziałów. Dowodził Grant, który na miejscu Rosecransa postawił dzielnego Thomasa. 24 listopada wojska Unii przejęły inicjatywę uderzając na flanki konfederatów na górze Lookout Moutain i wzgórzu Signal Hill. W centrum Thomas prowadził działania odwracające uwagę od głównych celów natarcia. Brawurowe natarcie na Lookout M. powiodło się, natomiast Sherman utknął pod Signal Hill. W drugim dniu bitwy Grant rozkazał Thomasowi iść pod wzniesienie Missionary Ridge, ale jego żołnierze spontanicznie ruszyli dalej i z marszu zdobyli wzgórze. Bragg pobity musiał się wycofać, a wojska federalne połączyły się z Burnside'em, który zajął Knoxville. Następnego dnia trwał pościg Shermana i Thomasa za siłami Bragga, starcie ze strażą tylną konfederatów nastąpiło pod Ringgold.
Ostatni miesiąc roku zastał skrwawione armie w obozach zimowych. Południe wyczerpało swe rezerwy, brakowało żywności. Rozpoczęte 28 listopada bombardowanie Ft. Sumter trwało i miało swą symboliczna wymowę. Aktywna była flota licząca już 588 statków i okrętów z 4443 działami i 34 tys. marynarzy. Zatrzymała on ponad 1000 statków łamiących blokadę.
Ostatnie bombardowanie Ft. Sumter 11 grudnia- wystrzelono 220 pocisków, jeden z nich trafił w magazyn prochu. Zginęło 11 obrońców, a rannych zostało 41. 14 grudnia wojska gen. Longstreet'a zaatakowały siły federalne pod Bean's Station, Tenn. Symboliczna, niewielka wygrana Południa- straty po obu stronach 1,6 tys. żołnierzy. Był to jednak koniec przegranej przez Południe Kampanii Knoxville.



Zbig Kurzawa, mail: zbigkurzawa@wp.pl
Ostatnia korekta- 01 stycznia 2004 r. r.
Copyright Zbig Kurzawa- wszelkie prawa zastrzeżone
Komercyjne wykorzystanie zdjęć i materiałów za zgodą właściciela serwisu.