Atak Longstreeta drugiego dnia bitwy pod Gettysburgiem w statystyce

Atak Longstreeta drugiego dnia bitwy pod Gettysburgiem w statystyce.

"To były najlepsze trzy godziny walki, jakie kiedykolwiek stoczyły wojska na jakimkolwiek polu bitwy" - tak generał porucznik James Longstreet podsumował atak swojego korpusu na lewe skrzydło wojsk Unii drugiego dnia bitwy pod Gettysburgiem (2 lipca 1863 roku). Co skłoniło generała do wyrażenia takiej opinii? Z pewnością powodów mogło być kilka. Po pierwsze krótki okres czasu, w którym nastąpiła seria gwałtownych i zaciętych starć między poszczególnymi oddziałami. Atak rozpoczął się krótko po godzinie 16.00, walki zaczęły powoli ustawać po zachodzie słońca, który miał miejsce około godziny 19.30. Nie bez znaczenia był również fakt, że żołnierze obu armii walczyli z niezwykłym poświęceniem i chęcią odniesienia zwycięstwa. Ale głównym powodem wyrażenia takiej opinii mogła być świadomość, jak dużo oddziałów głównodowodzący federalną Armią Potomaku generał major George G. Meade, rzucił do walki aby powstrzymać ten atak. W czasie niecałych czterech godzin walki 11 konfederackich brygad liczących 17 500 żołnierzy i wspartych bezpośrednio około 70 działami, walczyło ostatecznie z 23 brygadami Unii liczącymi około 30.000 żołnierzy i wspartych ponad setką dział. Konfederaci rozbili federalny III korpus i odrzucali po kolei przybywające z pomocą oddziały. Efektem tego były duże straty po obu stronach, szczególnie po stronie federalnej, co dosadnie podsumował kapitan Henry H. Bingham ze sztabu generała Hancocka - "Nasze straty były przerażające".

Celem artykułu jest przybliżenie stopnia zaciekłości walk toczonych po południu drugiego dnia bitwy pod Gettysburgiem, poprzez podanie przybliżonych strat jakie poniosły oddziały w nich uczestniczące, przy czym nie będzie analizowany przebieg samych walk
.

W ostatnich latach historycy amerykańscy intensywnie badali liczebność oraz straty poszczególnych brygad biorących udział w bitwie pod Gettysburgiem. Podstawą wyjściową badań były pobitewne raporty pisane przez dowódców, które następnie uzupełniano szeregiem innych dokumentów. Obecnie również trwają prace nad czwartą edycją "Regimental Strenghts and Losses at Gettysburg" autorstwa Johna W. Busey'a i Davida G. Martina, która ma zawierać najnowsze analizy w tym temacie.

Podane statystyki zostały opracowane przy następujących założeniach:

1. Analizie zostaną poddane te jednostki, które uczestniczyły aktywnie w walce, pominięto oddziały drugoplanowe - np. konfederacką brygadę Poseya czy federalną brygadę Smytha, które toczyły boje wokół farmy Blissa.

2. Dla jednostek, które walczyły tylko i wyłącznie tego dnia bitwy podane zostaną dane szczegółowe, raportowane za całą bitwę - będą one dość dokładne, ponieważ straty jakie jednostki te mogły ponieść trzeciego dnia bitwy (np. od ognia snajperów) są minimalne.

3. W przypadku oddziałów równie aktywnie walczących trzeciego dnia bitwy (np. jednostki II korpusu Unii) podane zostaną dane przybliżone, ponieważ nie można w sposób dokładny określić jakie straty przypadały na poszczególne dni bitwy.

4. Szczegółowe straty podano w oparciu o książkę Bradleya Gottfrieda "Brigades of Gettysburg" [2], której autor korzystał z analiz zawartych w "Regimental Strenghts and Losses at Gettysburg" Busey'a i Martina z 1994 r.

W tabelach nie uwzględniono jednostek artylerii, których straty podsumowano i podano na końcu.

FEDERALNA ARMIA POTOMAKU

III KORPUS (Sickles)

Drugiego dnia bitwy generał major Daniel Sickles, dowódca III korpusu Armii Potomaku, wbrew rozkazom umieścił swoich żołnierzy na wysuniętej pozycji, która choć posiadała dobre walory obronne, to jednak do skutecznej obrony wymagała obsady o wiele większej niż 10 000 żołnierzy. Korpus przyjął główną siłę ataku konfederatów i poniósł ciężkie straty, szczególnie wśród kadry oficerskiej. Wszystkie brygady zostały w mniejszym lub większym stopniu rozbite i wycofały się z pola walki. Resztę bitwy korpus spędził na tyłach armii.

Jednostka (dowódca)	Stan	Zabici	Ranni	Zaginieni	Straty łączne	% strat
Pierwsza Dywizja (Birney)
1 Brygada (Graham)	1516	67	508	165	740	49 %
2 Brygada (Ward)	2188	129	482	170	781	36 %
3 Brygada (de Trobriand)	1387	75	394	21	490	35 %
Druga Dywizja (Humphreys)
1 Brygada (Carr)	1718	121	604	65	790	46 %
2 Brygada (Brewster)	1837	132	573	73	778	42 %
3 Brygada (Burling)	1365	59	376	78	513	38 %
Łącznie III korpus (piechota)	10011	583	2937	572	4092	41 %

II KORPUS (Hancock)

Część oddziałów II korpusu została wysłana na pomoc Sicklesowi, inne jak na przykład brygada Webba, broniły wcześniej zajmowanych pozycji. Dywizja Caldwella jako jedyna walczyła wyłącznie tego dnia. Na ogół historycy podają, że straty II korpusu w walkach drugiego dnia bitwy wyniosły około 2800 ludzi (na wszystkich odcinkach frontu). Jeżeli będziemy trzymać się tej liczby to statystyki II korpusu na analizowanym odcinku będą następujące:

Jednostka (dowódca)	Stan	Zabici	Ranni	Zaginieni	Straty łączne	% strat
Pierwsza Dywizja (Caldwell)
1 Brygada (Cross)	853	57	260	13	330	39 %
2 Brygada-"Irlandzka" (Kelly)	532	27	109	62	198	37 %
3 Brygada (Zook)	975	49	227	82	358	37 %
4 Brygada (Brooke)	851	54	284	51	389	46 %
Druga Dywizja (Gibbon)
1 Brygada (Harrow)	1366				525	38 %
2 Brygada (Webb)	1224				127	10 %
3 Brygada (Hall)	922				75	8 %
Trzecia Dywizja (Hays)
3 Brygada (Willard)	1508				650	43 %
Łącznie II korpus (piechota)	8231				2652	32 %

V KORPUS (Sykes)

Generał Sykes również otrzymał rozkaz, aby udać się na pomoc III korpusowi i powstrzymać konfederatów. Brygady Vincenta i Weeda z powodzeniem broniły Małego Okrągłego Szczytu, natomiast brygady Tiltona, Sweitzera, Daya i Burbanka walczyły w okolicach Pola Prszenicy i poniosły tam ciężkie straty. Pod koniec dnia dywizja Crawforda przeprowadziła kilka skutecznych kontrataków, powstrzymując ostatnie ataki nieprzyjaciela. Jednostki tej dywizji jako jedyne brały w miarę czynny udział trzeciego dnia bitwy.

Jednostka (dowódca)	Stan	Zabici	Ranni	Zaginieni	Straty łączne	% strat
Pierwsza Dywizja (Barnes)
1 Brygada (Tilton)	655	12	102	11	125	19 %
2 Brygada (Sweitzer)	1423	67	239	121	427	30 %
3 Brygada (Vincent)	1336	88	253	11	352	26 %
Druga Dywizja (Ayres)
1 Brygada (Day)	1553	46	318	18	382	26 %
2 Brygada (Burbank)	954	78	342	27	447	47 %
3 Brygada (Weed)	1491	40	142	18	200	13 %
Trzecia Dywizja (Crawford)
1 Brygada (McCandless)	1248				100	8 %
3 Brygada (Fisher)	1609				50	3 %
Łącznie V korpus (piechota)	10269				2083	20 %

VI KORPUS (Sedgwick)

Jedyną jednostką tego korpusu, która brała czynny udział w walce była brygada Wheatona, która zdążyła pod koniec dnia odbić kilka dział zdobytych przez konfederatów. Zadanie to było stosunkowo łatwe, ponieważ nieprzyjaciel był już w trakcie wycofywania z zajętych, wysuniętych pozycji.

Jednostka (dowódca)	Stan	Zabici	Ranni	Zaginieni	Straty łączne	% strat
Trzecie Dywizja (Newton/Wheaton)
3 Brygada (Wheaton/Nevin)	1369				50	4 %
Łącznie VI korpus (piechota)	1369				50	4 %

JEDNOSTKI ARTYLERII I INNE

Artyleria Armii Potomaku poniosła dotkliwe straty tego dnia. Konfederaci zdobyli conajmniej 41 dział (należących do 9 różnych baterii), z których jednak większość została później odbita przez wojska federalne. Wyjątek stanowiły np. 3 działa zdobyte w Jaskini Diabła, które następnie zostały rozdzielone między baterie wchodzące w skład batalionu podporządkowanego dywizji Hooda.

Straty wśród artylerzystów, jednostek pomocniczych, jak również wśród oddziałów piechoty, które walczyły przez krótki okres czasu i poniosły znikome straty (np. 13 pułk z Vermontu, brygada Lockwooda) określa się na 250.

KONFEDERACKA ARMIA PÓŁNOCNEJ WIRGINII

I KORPUS (Longstreet)

Od czasu śmierci "Stonewalla" Jacksona, James Longstreet był najbardziej zaufanym dowódcą generała Lee. Pomimo faktu, że nie chciał toczyć ofensywnej bitwy pod Gettysburgiem i gorąco namawiał Lee do innych wariantów, Longstreet wykonał rozkaz i jego dwie dywizje uderzyły po południu 2 lipca na pozycje federalne. Wszystkie 8 brygad zostało ostatecznie rzuconych w wir walki, z którą pod względem zaciekłości niewiele innych w tej wojnie mogło się równać.

Dywizja Hooda

Dowodzona przez jednego z najlepszych w armii generałów tego szczebla, dywizja rozpoczęła konfederacki atak krótko po godzinie 16.00. Wkrótce po rozpoczęciu natarcia generał Hood został ranny i już do końca dnia widoczny był brak koordynacji w poczynaniach jednostki. Dywizja zajęła Jaskinię Diabła, brała udział w walkach wokół Pola Pszenicy, ataki na Mały Okrągły Szczyt zakończyły się niepowodzeniem. Przedstawione poniżej dane obejmują straty dywizji poniesione podczas całej bitwy i należy pamiętać, że zawierają pewną liczbę żołnierzy (około 200) straconych trzeciego dnia bitwy - odparcie ataku federalnej kawaleri oraz straty podczas odwrotu z pozycji wokół Pola Pszenicy (15 pułk z Georgii). Liczby dla brygady Andersona obejmują również 377 żołnierzy 7 pułku z Georgii, który nie uczestniczył intensywnie w walkach tego dnia.

Jednostka (dowódca)	Stan	Zabici	Ranni	Zaginieni	Straty łączne	% strat
Dywizja Hooda
Brygada Lawa	1933	99	253	148	500	26 %
Brygada Robertsona	1734	152	313	138	603	35 %
Brygada Benninga	1420	95	275	194	519	37 %
Brygada Andersona	1874	152	468	102	722	39 %
Łącznie (piechota)	6961	498	1309	582	2344 (2144)	33 %

Dywizja McLawsa

Krótko po godzinie 17.00 jako pierwsza do ataku ruszyła brygada Kershawa, za nią w pewnych odstępach czasu pozostałe brygady. Dywizja zdobyła Brzoskwiniowy Sad, oraz brała udział w zajęciu Pola Pszenicy. Trzeciego dnia bitwy nie brała aktywnego udziału w walkach.

Jednostka (dowódca)	Stan	Zabici	Ranni	Zaginieni	Straty łączne	% strat
Dywizja McLawsa
Brygada Kershawa	2183	179	419	51	649	30 %
Brygada Barksdale'a	1620	156	470	178	804	50 %
Brygada Semmesa	1334	80	261	91	432	32 %
Brygada Wofforda	1627	48	184	138	370	23 %
Łącznie (piechota)	6764	463	1334	458	2255	33 %

III KORPUS (A.P.Hill)

Dywizje Longstreeta zostały efektywnie wsparte przez trzy brygady III korpusu wchodzące w skład dywizji Andersona. Brygady Wilcoxa i Langa pomogły w rozbiciu dywizji Humphreysa i niektórych oddziałów z II korpusu, natomiast brygada Wrighta zdobyła na krótko część Wzgórza Cmentarnego na południe od "Kępy Drzew", jednak na wskutek braku wsparcia musiała się wycofać. Brygada Wrighta jako jedyna walczyła wyłącznie tego dnia.

Jednostka (dowódca)	Stan	Zabici	Ranni	Zaginieni	Straty łączne	% strat
Dywizja Andersona
Brygada Wilcoxa	1726				577	33 %
Brygada Langa	742				327	44 %
Brygada Wrighta	1413	184	343	169	696	49 %
Łącznie (piechota)	3881				1600	41 %

JEDNOSTKI ARTYLERII

Na odcinku ataku znajdowały się baterie wchodzące w skład czterech batalionów Cabella, Henry'ego, Alexandra i Lane'a. Straty wśród personelu określa się na około 40.

PODSUMOWANIE

ARMIA POTOMAKU
Jednostka	Liczebność	Straty	% strat
III Korpus (Sickles)	10 011	4 092	41
II Korpus (Hancock)	8 231	2 652	32
V Korpus (Sykes)	10 269	2 083	20
VI Korpus (Sedwick)	1 369	50	4
Razem piechota:	29 880	8 877	30
Artyleria i inne:		250
Razem straty:		9 127

ARMIA PÓŁNOCNEJ WIRGINII
Jednostka	Liczebność	Straty	% strat
Dywizja Hooda	6 961	2 144* *uwzględniono straty za trzeci dzień	31
Dywizja McLawsa	6 764	2 255	33
Dywizja Andersona	3 881	1 600	41
Razem piechota:	17 606	5 999	34
Artyleria i inne:		40
Razem straty:		6 039

Walki pochłonęły 15.000 żołnierzy - zabitych, rannych lub zaginionych/wziętych do niewoli. Armia Potomaku straciła 9.000 żołnierzy. Jeżeli doliczymy do tego 1.000 straconych tego dnia na pozostałych odcinkach i 9 000 straconych pierwszego dnia bitwy, to bilans za dwa dni walk pod Gettysburgiem wyniesie 19.000 żołnierzy.
Armia Północnej Wirgini straciła 6.000 żołnierzy, co dodając do 800 straconych tego dnia na innych odcinkach i 6.000 straconych pierwszego dnia bitwy daje straty w wysokości 12.800 żołnierzy za dwa dni bitwy.

Armia federalna nie została pokonana i nadal zajmowała silne pozycje.

Jeżeli pominiemy kawalerię, to Meade następnego dnia mógł wystawić armię liczącą około 60.000 ludzi, Lee zaś 50.000.

Teraz do generała Lee należała decyzja czy atakować dalej czy też uznać, że nieprzyjaciel zajmuje zbyt silne pozycje i spróbować jakiś innych wariantów.

Literatura:

Bowden S., Ward B. "Last Chance for Victory. Robert E. Lee and the Gettysburg

Campaign" - Da Capo Press, 2001.

Gottfried Bradley M. "Brigades of Gettysburg - The Union and Confederate Brigades

at the Battle of Gettysburg" - Da Capo Press, 2002.

Pfanz Harry W. "Gettysburg. The Second Day" - University of North Carolina Press, 1987.

Autor: Aleksander Królikowski

lipiec 2004 r.